شیر پروانه ای چیست ؟ آیا با کاربردهای آن آشنایی دارید؟ یکی از انواع شیرآلات پرکاربرد شیر پروانه‌ای می‌باشد که به دلیل کاربرد گسترده به ویژه در صنعت به مرور زمان و با توجه به نیاز کاربران، تغییرات ساختاری گسترده‌ای در آن به وجود آمده است. این تغییرات گسترده موجب شده است تا افراد تنوع بیشتری در انتخاب داشته باشند اما لازم است با تمامی انواع آن‌ها و تفاوتی که بین آن‌ها وجود دارد، شناخت صحیح و کاملی داشته باشند. این نوع شیر، از خانواده شیرهای چرخشی است که اغلب گفته می‌شود می‌توان از آن برای تنظیم جریان سیال استفاده کرد. در ادامه سعی داریم راجع به این محصول بیشتر توضیح دهیم تا بتوانید خریدی درست و مطمئن داشته باشید. پس با ما همراه باشید.

شیر پروانه ای چیست ؟

شیر پروانه ای یا Butterfly valve یکی از مهم‌ترین و ساده‌ترین انواع شیرآلات صنعتی است که از یک دیسک دایره‌ای یا مستطیلی برای کنترل یا انسداد مسیر جریان سیال ساخته می‌‌شود. مزیت‌های این نوع شیر نسبت به سایر شیرها، وزن کم و قیمت ارزان آن است که همین عوامل باعث کاربرد بسیار آن در صنایع مختلف شده است.

این نوع از شیرها از یک بدنه معمولی، یک صفحه متحرک در وسط بدنه، اهرم، لاینر، ساقه و عملگر تشکیل شده‌اند. صفحه متحرک آن می‌تواند حول محور خود به اندازه 90 درجه بچرخد. این صفحه به یک اهرم متصل است که این اهرم صفحه را به قسمت حرکت دهنده شیر وصل می‌کند. عامل حرکت این صفحه متفاوت بوده و می‌تواند با دست یا به وسیله فشار هوا یا حتی برق به حرکت در بیاید. حرکت دیسک در شیر باعث کنترل یا مسدودسازی جریانی از سیال می‌شود. اصولا شیر پروانه‌ای کوچک را در اندازه‌هایی بین 1 تا 24 اینچ می‌سازند.

محصول مرتبط: شیر پروانه ای ویفری اهرمی مهاب آب ایرانیان

اجزای تشکیل دهنده شیرهای پروانه‌ای

• بدنه شیر

بدنه این نوع شیر از نظر اندازه متناسب با دو فلنگ لوله‌ای است، که رایج‌ترین طراحی بدنه در نوع توشه و ویفر است و اجزای اصلی شیر درون بدنه که پوسته خارجی شیر است، قرار می‌گیرد.

• دیسک دریچه‌ای پروانه

ديسک قطعه‌ای دایره‌ای یا مستطیلی در شیرآلات پروانه‌ای است که حول محور خود می‌چرخد و می‌تواند جریان را متوقف کند. دیسک دریچه به سبب بهبود جریان سیالات، آب بندی و عامل تور، تغییراتی در طراحی و جهت گیری آن بوجود می‌آید.

• شفت یا محور

قطعه‌ای بلند از جنس فلز است که برای انتقال انرژی و نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

• ساقه شیر

ساقه شیر پروانه‌ای از طرح شفت یک تکه و دو تکه درست شده است تا در طراحی ساقه پتانسیل گالینگ وجود داشته باشد، تا در برابر خوردگی‌ها مقاوم باشد.

• نشیمنگاه یا آب بند

نشیمنگاه یکی از اجزای داخلی و ثابت ساختار اصلی شیر است و جهت آب بندی شیر می‌باشد که در زیر دیسک قرار دارد و جنس آن از فلز یا لاستیک است. هنگام نصب باید نشیمنگاه به حالت باز باشد زیرا اگر به حالت بسته باشد مانع باز شدن شیر می‌شود.

• صندلی دریچه پروانه

معمولا این صندلی برای خاموش و بستن شیر کاربرد دارد. دریچه پروانه‌ای از تداخل بین لبه دیسک و صندلی جلوگیری می‌کند و ممکن است صندلی به صورت فشرده و یا قفل شده به بدنه شیرآلات پروانه‌ای متصل باشد.

محصول مرتبط: شیر پروانه ای ویفری گیربکس دار مهاب آب ایرانیان

شیر پروانه‌ای چه کاربردهایی دارد؟

شیرهای پروانه‌‌ای با توجه به کارایی خوبی که دارند معمولا برای تنظیم، توقف و راه‌اندازی جریان سیال در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته این شیرها با توجه به نوع کاربرد و سیالی که با آن در تماس خواهند بود، ویژگی‌های متفاوتی دارند. از این شیرها در صنایع مهمی چون ایمنی، نفت و پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی، تامین و تصفیه آب، استفاده از سوخت و در کاربرد دوغاب‌‌ها استفاده می‌شود.

آن‌ها هم‌چنین در سرویس‌های مایعات، بخار، سرمایش، سرمایش آب، هوا، گازها، آتش‌نشانی و مکش استفاده می‌شوند. شیرهای پروانه‌ای در بسیاری از صنایع حتی با سرویس‌های با فشار و دمای بسیار بالا کاربرد دارند.

بیشتر بخوانید: جلوگیری از خوردگی اتصالات صنعتی

انواع شیرهای پروانه‌ای

از لحاظ نوع عملگر

• اهرمی یا دستی
• گیربکسی (گیربکس دار)
• پنوماتیک (جک بادی)
• محرک برقی
• کنترلی

از لحاظ نوع اتصال

• فلنج
• ویفر
• لاگ
• جوشی

از لحاظ پروانه

• مرکزی
• دوگانه غیر مرکزی
• سه گانه غیر مرکزی

محصول مرتبط: شیر پروانه ای فلنجدار مهاب آب ایرانیان

مزایای شیرهای پروانه‌ای

• به دلیل طراحی کم حجم، وزن کم و نیاز به فضای کمتر نسبت به سایر شیر ها، این شیر در مقیاس‌های بزرگ به راحتی قابل استفاده است.
• با توجه به عملکرد سریع، زمان کمی برای باز و بسته کردن شیر نیاز است.
• نسبت به سایر شیرهای موجود در بازار هزینه نگهداری بسیار پایین تری دارد.
• افت فشار در این شیر بسیار پایین است.
• حتی برای سیالاتی که خاصیت خورندگی دارند می‌توان از شیر پروانه ای استفاده کرد.
• در سایزهای مختلف موجود هستند.
• هم در حالت افقی و هم در حالت عمودی نصب می‌شوند.
• با توجه به ساختار بسیار ساده‌ای که دارند در صورت خراب شدن تعمیر آن‌ها بسیار آسان است. هرچند خرابی در این دسته از شیرها به ندرت اتفاق می‌افتد. البته از آنجایی که این نوع‌شیر بیشتر در محیط بیرونی استفاده می‌شود لازم است تا از یک پوشش مناسب برای حفاظت از آن در برابر عوامل بیرونی استفاده شود.

بیشتر بخوانید: شیر دروازه ای چیست ؟

معایب شیرهای پروانه‌ای

• این محصول مستعد ابتلا به کاویتاسیون در جریان‌‌های پایین‌ است.
• حرکت دیسک تحت تاثیر جریان خارج از کنترل سیال قرار می‌گیرد.
• استفاده از این محصول منجر به تغییر فشار می‌شود.

امیدواریم از خواندن مقاله شیر پروانه ای چیست لذت برده باشید.