کنترل ولو چیست و چه کارایی دارد؟ آیا با انواع شیر کنترل آشنایی دارید؟ براساس تعریف ثبت شده شیر کنترل ابزاری است که با اعمال نیرویی غیر از نیروی دست عمل می‌کند. کنترل ولو یا شیر کنترل به تنظیم میزان جریان سیال در یک سیستم کنترل فرایندی می‌پردازد، کنترل ولو شامل یک شیر می‌باشد که به یک مکانیزم محرکه، که توانایی تغییر عامل کنترل کننده سیال را دارد وصل است. این تغییری که شیرهای کنترل هیدرولیکی ایجاد می‌کنند براساس سیگنالی است که این شیرها از سیستم کنترل دریافت می‌کنند. شیر وسیله‌ای است که درکنترل کردن جریان و فشار سیالات استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: نگهداری و افزایش طول عمر شیرآلات صنعتی
شیر کنترل یا کنترل ولو چیست
کنترل ولو به ولوهایی گفته می‌شود که جریان را به طور مستقیم با استفاده از سیگنالی که کنترلر به شیر ارسال می‌کنند، تنظیم می‌کنند. این کنترلر می‌تواند فاکتورهای مهم در جریان را مانند دما، فشار و سطح مایع را تنظیم کند. اكثر تجهيزات و مصرف‌كننده‌های بخار و يا آب، به منظور كنترل دمای محصولات و يا سيال مدار ثانويه نيازمند به استفاده از شیرهای کنترل می‌باشند تا با ايجاد افت فشار متناسب و محدود كردن گذرگاه جريان، باعث تغيير دبی به ميزان دلخواه گردند. شیرهای کنترل، در سيستم‌های تهويه مطبوع نيز كاربرد وسيعی دارند تا به كمک آن‌ها بتوان دمای ثابتی را در فضاهای تهويه شده، فراهم نمود.
کارایی کنترل ولو
شیر کنترلی بیشترین نقش را در سیستم تنظیم جریان دارد، چرا که آخرین دستگاه در مسیر تنظیم جریان می‌باشد. انواع مختلف شیرآلات می‌توانند به صورت شیر کنترلی استفاده شوند. شیر کنترلی کروی (گلوب)، شیر کنترلی پروانه‌ای، شیر کنترلی پلاگ، شیر کنترلی توپی، شیر کنترلی دیافراگمی،شیر کنترلی زاویه‌ای و شیر کنترلی سه راهی از انواع شیرهای کنترلی مطرح می‌باشند.
بیشتر بخوانید: شیر پروانه ای چیست
شیرهای دارای عملگر پنوماتیکی به دلیل ساده بودن و نیاز داشتن به فقط یک منبع هوا معمولا بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. کنترل ولوهایی با عملگر الکتریکی نیاز به کابل‌کشی و تغییر گیربکس دارند. شیرهای کنترلی دارای عملگر هیدرولیکی نیاز به منابع آبی با فشار بالا و خطوط بازگشتی برای سیال هیدرولیکی دارند.
برای اینکه یک شیر معمولی به یک شیر کنترلی تبدیل شود، یک اکچویتور یا عملگر بر روی آن سوار می‌شود. این عملگر باعث می‌شود توپی، دیسک، کشو یا هر وسیله بازدارنده جریان در هر نوع شیر به تدریج مسیر جریان را باز کند یا ببندد. در تمام شیرهای کنترلی، یک سر میله مرکزی شیر به بخش بازدارنده جریان وصل می‌شود و سر دیگر آن به عملگر متصل می‌گردد تا کنترل جریان سیال به آن منتقل شود. عملگر شیر کنترلی می تواند پنوماتیکی یا الکتریکی باشد. عملگرهای پنوماتیکی یا بادی به دو نوع پنوماتیکی پیستونی و پنوماتیکی دیافراگمی تقسیم می‌شود. جریان باد از اکچویتر پنوماتیکی خارج شده و با فشار به قسمت بازدارنده شیر کنترلی، آن را باز یا بسته می‌کند.
بیشتر بخوانید: جلوگیری از خوردگی اتصالات صنعتی
اکچویتور یا عملگر برقی شیر کنترلی نیز به دو نوع تقسیم می شود. برقی موتوری و برقی ماژولی. شیر کنترلی با عملگر برقی موتوری را شیر موتوری نیز می نامند. شیر کنترلی موتوری معمولا برای حالت کاملا باز یا کاملا بسته مورد استفاده قرار می‌گیرد. در عین حال باید در نظر داشت که معمولا شیر کنترلی موتوری نسبت به سایر انواع شیر کنترلی عملکرد کندتری دارد.
اجزای شیرهای کنترلی یا کنترل ولو
شیرهای کنترلی از سه قسمت اصلی تشکیل شده‌اند که هر کدام از این بخش‌ها در طراحی‌ها و انواع متفاوت هستند.
عملگر یا اکچویتر ولو
فرمان های دریافتی را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و موجب باز و بسته شدن شیرکنترل می گردد و وظیفه‌ی به حرکت در آوردن قسمت تنظیم کننده موقعیت شیر (مانند توپی، پلاگ، پروانه و …) را بر عهده دارد.
موقعیت دهنده یا پوزیشنر ولو
وظیفه‌ی این قسمت اطمینان حاصل کردن از این است که شیر به میزان دلخواه و معین شده باز شده است. این قسمت بر مشکلاتی مانند اصطکاک و پوشش غلبه می‌کند. موقعیت دهنده باید روی یا در نزدیکی مجموعه شیر کنترل نصب شود.
بدنه ولو
بدنه شیرها بسته به شرایط سرویس، طرح لوله کشی و کاربرد مورد نظر، انواع یا سبک های گوناگونی دارند. این قسمت شامل المان‌های تغییر حالت شیر مانند پلاگ، گلاب، توپی یا پروانه می‌باشد.
بیشتر بخوانید: انواع شیرآلات کنترلی
وظایف کنترل ولو
- قطع و وصل کردن جریان داخل لوله کشی، که این کار به دو صورت دستی و خودکار صورت می گیرد.
- کنترل جریان عبوری (فشار دما، سطح، ولو و…) که با توجه به نوع سیال مورد استفاده این نوع کنترل نیز متفاوت است.
- به اعتدال رساندن جریان ها
- کنترل بازگشت سیالات عبوری به صورت یک طرفه
بیشتر بخوانید: شیر هوا گیری چیست؟
امیدواریم از خواندن مقاله کنترل ولو چیست و چه کارایی دارد لذت برده باشید. در ادامه نظرات خود را برای ما قرار دهید.
